Κινηματογραφικά μιλώντας το 2010 θα μείνει στην ελληνική ιστορία για την υπερπροσφορά του, σε σημείο που αναρωτιέσαι για το τι μπορείς να θυμηθείς και τι όχι τώρα που τελειώνει. Προσωπικά ανέτρεξα στο φιλικό τεφτέρι μου, εκεί που σημειώνω τα πάντα που αφορούν τις πρεμιέρες. Τρόμαξα στην τελική καταμέτρηση με τις 250 και βάλε ταινίες μαζί με τις επανεκδόσεις απί την 1η Ιανουρίου μέχρι την 31η Δεκεμβρίου.
Προς το τέλος της χρονιάς υπήρξαν εβδομάδες με 9,10 ή και 11 ακόμη νέες ταινίες, νούμερο υπερβολικό σε μια κινηματογραφική αγορά μάλλον φτωχή και σε μια εποχή βαθύτατης κρίσης σε όλους τους τομείς, ακόμα και σε αυτόν την φτηνής ψυχαγωγίας όπως είναι ο κινηματογράφος. Καλό θα ήταν οι έλληνες διανομείς να σκεφτούν καλά το δύσκολο έτος που βρίσκεται μπροστά μας γιατί αν η κατάσταση αυτή συνεχιστεί και οι αίθουσες προβάλλουν ταινίες για διψήφιο αριθμό θεατών, τότε πολλές θα κλείσουν.
TOP 10 ΑΓΑΠΗΜΕΝΩΝ...
«Λίβανος» («Lebanon», Ισραήλ) του Σάμουελ Μόαζ
Θέμα της αριστουργηματικής αυτής ταινίας που διαδραματίζεται εξ’ ολοκλήρου μέσα σε ένα τεθωρακισμένο των ισραηλινών την αυγή του πρώτου πολέμου του Λιβάνου (1982) είναι ο φόβος στον πόλεμο, η αγωνία του πολεμιστή μπροστά στον θάνατο, το άγχος του αν θα βγάλει ζωντανός την ημέρα. Παρακολουθούμε την πορεία του τανκ ενώ συνοδεύει μια περίπολο σε έρευνα εχθρικής περιοχής. Αυτό που αρχικώς φαίνεται ως επιχείρηση ρουτίνας τίθεται σταδιακά εκτός ελέγχου και μετατρέπεται σε παγίδα θανάτου. Η εικόνα του πολέμου έξω από το τεθωρακισμένο παρουσιάζεται αποκλειστικώς μέσα από την διόπτρα του πυροβολητή, η ματιά του οποίου είναι στην πραγματικότητα η ματιά του Σαμουελ Μάοζ που υπήρξε ο ίδιος πυροβολητής στον πρώτο πόλεμο του Λιβάνου.
«Ο αόρατος συγγραφέας» («The ghost writer», Αγγλία, Γερμανία, Γαλλία) του Ρόμαν Πολάνσκι
Διασκεδαστικό θρίλερ μυστηρίου γύρω από έναν βρετανό συγγραφέα (Γιούαν Μαγκρέγκορ) ο οποίος αναλαμβάνει να γράψει την βιογραφία του πρώην πρωθυπουργού της Βρετανίας (Πιρς Μπρόσναν) μένοντας για λίγο μαζί του σε κάποιο νησί στα ανατολικά παράλια των Ηνωμένων Πολιτειών. Σε πρώτο επίπεδο μια χορταστική και πληθωρική ταινία που χαίρεσαι να βλέπεις και μετά να την σκέφτεσαι. Δαιδαλώδης αλλά ελκυστική πλοκή, ατμόσφαιρα που θυμίζει Αλφρεντ Χίτσκοκ στα καλά του, άψογη χρήση της μουσικής (οι νότες του Αλεξάντρ Ντεσπλά θυμίζουν Μπέρναρντ Χέρμαν που ήταν στενός συνεργάτης του Χίτσκοκ). Πέρα όμως από το εξαιρετικά καλοστημένο θρίλερ που είναι, η ταινία με έναν υπόγειο, διακριτικό τρόπο, αποτελεί την καλλιτεχνική εκδίκσηση ενός σπουδαίου κινηματογραφιστή προς την σάπια αμερικανική κοινωνία η οποία όσο εύκολα τον αποθέωσε άλλο τόσο εύκολα τον γκρέμισε.
«Το νησί των καταραμένων» («Shutter Island», ΗΠΑ) του Μάρτιν Σκορσέζε
Με φόντο την Αμερική του Ψυχρού Πολέμου της δεκαετίας του 1950, ο Μάρτιν Σκορσέζε έφτιαξε μια πολυεπίπεδη ταινία. Πίσω από την βιτρίνα ενός καλοστημένου ψυχολογικού θρίλερ (βασισμένου στο μυθιστόρημα του Ντένις Λεχέιν) κρύβεται μια κριτική διάθεση απέναντι στην ίδια την αμερικανική κοινωνία. Ο Λεονάρντο ντι Κάπριο κρατά τον ρόλο κλειδί της ταινίας παίζοντας έναν αινιγματικό αστυνομικό, στοιχειωμένο από τα φαντάσματα των θυμάτων του στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο αλλά και από το φάντασμα της γυναίκας του που πέθανε υπό μυστηριώδεις συνθήκες. Μέσα από την αναζήτηση ενός ψυχοπαθούς που δραπέτευσε από το ψυχιατρείο το οποίο στεγάζεται σε ένα απομονωμένο νησί, ο Σκορσέζε πλάθει μια μικρογραφία μιας κοινωνίας βυθισμένης στην παράνοια, τις λοβοτομές και τα εγκληματικά πειράματα απέναντι στα απροστάτευτα ψυχοπαθητικά άτομα.
«Toy Story 3» (ΗΠΑ) του Λι Ανκριτς
Oι ταλαιπωρημένες αλλά και πεισματάρες κούκλες του «Toy Story» (1995) ενώνουν για τρίτη φορά τις δυνάμεις τους προκειμένου να μην γίνουν σκουπίδια. Στην τρίτη ταινία το αφεντικό των κουκλών, ο Άντι ετοιμάζεται να πάει στο κολέγιο με αποτέλεσμα ο Μπαζ, ο Γούντι και τα υπόλοιπα πιστά παιχνίδια του, να αρχίσουν να προβληματίζονται για το αβέβαιο μέλλον τους. Τι τους περιμένει; Θα βρεθούν στον κάλαθο των αχρήστων; Θα μπουν σε μια κούτα στο πατάρι; Το ταξίσι τους θα είναι μια ακόμη απίστευτη περιπέτεια μέσα από την οποία θα συναντηθούν με άλλες κούκλες (και όχι τόσο καλές) και ασυγκράτητα νήπια καταστροφικών διαθέσεων. Στο πανδαιμόνιο που θα επικρατήσει η παλιοπαρέα θα προσπαθήσει να παραμείνει ενωμένη. Σύνθημά της το μότο των Τριών Σωματοφυλάκων: «Ολοι για έναν, ένας για όλους!»
«Το μυστικό στα μάτια της» («El secreto de sus ojos», Αργεντινή 2009) του Χουάν Χοσέ Καμπανέλα
«Θα έχεις χιλιάδες παρελθόντα και κανένα μέλλον. Ξέχνα το. Θα καταλήξεις μόνον με αναμνήσεις…» Όμως ο πρώην επιθεωρητής της εισαγγελίας του Μπουένος Αϊρες Μπενχαμίν Εσπόζιτο (Ρικάρντο Νταρίν) δεν μπορεί να ξεχάσει. Είναι πάρα πολλά τα χρόνια που το μελανότερο κεφάλαιο της ζωής του, η υπόθεση της δολοφονίας μιας γυναίκας, τον έχει στοιχειώσει. Με την επιμονή του Εσπόζιτο ο δολοφόνος συνελήφθη και φυλακίστηκε μόνο και μόνο για να αποφυλακιστεί και αργότερα να εξαφανιστεί. Η έρευνα για την ανεύρεσή του θα συνεχιστεί 25 χρόνια μετά γιατί πρέπει να βρεθεί ένα τέλος στο βιβλίο που ο επιθεωρητής πλέο γράφει. Αλλά υπάρχει ένας ακόμη λόγος. Ο έρωτας. Ένα παζλ λοιπόν, ένα γοητευτικό παιχνίδι μυστηρίου γύρω από την μνήμη και την εμμονή, το πάθος μα και την ανάγκη να κλείσεις λογαριασμούς που σε έχουν εγκλωβίσει μια ολόκληρη ζωή. Μέσα από το δαιδαλώδες «ταξίδι» ενός ανθρώπου ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν ένα κέντημα του σκηνοθέτη Χουάν Χοσέ Καμπανέλα (και του μοντέρ του) που σε χαϊδεύει ενώ το παρακολουθείς. ?
«Attenberg» (Ελλάδα) της Αθηνάς Ραχήλ Τσαγγάρη
Από την ιδιαίτερη σχέση φιλίας ανάμεσα σε μια 23 χρονη και τον ετοιμοθάνατο, αρχιτέκτονα πατέρα της (Αριάν Λαμπέντ – Βαγγέλης Μουρίκης) αναδύεται τόσο το σεναριακό ενδιαφέρον όσο και η βαθιά μελαγχολία του «Attenberg» που λαμβάνει χώρα στα Ασπρα Σπίτια Βοιωτίας. Αξιοπερίεργο φιλμ, κάπως κλειστό στον εαυτό του αλλά αυτό ακριβώς είναι που το κάνει τόσο πολύ αξιόλογο, τόσο αξιοπερίεργο. Οσο για τον αισθητικό κόσμο της ταινίας, θυμίζει αρκετά εκείνον της περσινής καλλιτεχνικής επιτυχίας «Κυνόδοντας» του Γιώργου Λάνθιμου ο οποίος μάλιστα στο «Attenberg» κρατά έναν μικρό ρόλο και βγάζει, άθελά του, το περισσότερο γέλιο. ?
«Ο αμερικάνος» («The American»,
ΗΠΑ) του Αντον Κόρμπιν
Αναμονή και σιωπή είναι λέξεις-κλειδιά στην δεύτερη ταινία του Αντον Κόρμπιν, ολλανδού φωτογράφου που το 2008 έκανε ένα θαυμάσιο σκηνοθετικό ντεμπούτο με το «Control». Ο Τζακ ή Εντουαρντ ή ένας Θεός ξέρει πώς στην πραγματικότητα τον λένε δεν έχει πολλά να πει, γι’ αυτό και δεν μιλάει πολύ. Το επάγγελμά του δολοφόνος και για την τελευταία «δουλειά» του βρίσκεται σε κάποιο χωριό της Ιταλίας, όπου περιμένει να του δοθεί η εντολή για να προχωρήσει. Η θαρραλέα, αντι-στάρ ερμηνεία του Τζορτζ Κλούνεϊ και οι επιρροές του Κόρμπιν από τον «Δολοφόνο με το αγγελικό πρόσωπο» και τον «Κόκκινο κύκλο» του Ζαν-Πιερ Μελβίλ ξεχωρίζουν σε μια ταινία που γυρίστηκε με αμερικανικά χρήματα και αμερικανό σταρ αλλά έχει ψυχή και βλέμμα ευρωπαίου.
«Είμαι ο έρωτας» («Io sono l’ amore», Ιταλία) του Λούκα Γκουαντανίνο
Στον πιο σέξι ρόλο της καριέρας της, η Τίλντα Σουίντον υποδύεται την ρωσίδα αριστοκράτισσα του Μιλάνου που θα ρισκάρει την βολή της για την ομορφιά του αληθινού έρωτα. Ένα γνήσιο κινηματογραφικό διαμάντι που βλέποντάς το ένιωθα ότι συναντούσα τον Μικελάντζελο Αντονιόνι και τον Λουκίνο Βισκόντι στην ίδια ταινία, ένα μελόδραμα που θα ζήλευε ακόμα και ο Ντάγκλας Σερκ. Φωτισμός χαμηλός, ο φακός καταγράφει κάθε γωνία, κάθε δωμάτιο, κάθε σκαλοπάτι, κάθε σερβίτσιο, κάθε πρόσωπο, σαν να τα χαιδεύει. Το μεγαλείο αυτής της ταινίας είναι κυρίως η αισθητική της εικόνας της γιατί όλα «βγαίνουν» χωρίς να λέγονται, μέσα από βλέμματα, χειρονομίες και κάδρα που σφραγίζονται για πάντα στην μνήμη.
«Θα συναντήσεις έναν ψηλό μελαχρινό άντρα» («You will meet a tall dark stranger, ΗΠΑ/ Ισπανία) του Γούντι Αλεν
Ο κύριος του τίτλου δεν είναι άλλος από τον θάνατο και που ο Γούντι Αλεν, εδώ, προσπαθεί να ξορκίσει πλάθοντας ιστορίες καθημερινής τρέλας γύρω από χυμώδεις ήρωες. θα βρούμε τον Αλφι (Αντονι Χόπκινς) έναν προχωρημένης ηλικίας πλούσιο λονδρέζο ο οποίος παρατά την γυναίκα του για μια πόρνη (Τζέμα Τζόουνς, Λούσι Παντς, αντστοίχως). Θα βρούμε την κόρη του την Σάλι (Ναόμι Γουότς) που ζει μίζερα και δυστυχισμένα με τον δικό της σύζυγο τον Ρόι (Τζος Μπρόλιν), έναν αμερικανό συγγραφέα χωρίς έμπνευση. Ψέματα και υστερία, άγχος και ασυναρτησία, εσπευσμένες κινήσεις που οδηγούν σε μοιραία λάθη. Ολοι αυτοί οι τύποι τρέχουν και δεν φτάνουν πανικόβλητοι, αναζητούν την αλλαγή για να γίνουν καλύτεροι αλλά γίνονται χειρότεροι γιατί εν τέλει λησμονούν την ίδια την ζωή. Ξεχνούν να την απολαύσουν, μας λέει με χιούμορ ο Γούντι, ενώ προσπαθούν να την ανανεώσουν.
«Ενας άντρας μόνος» («A single man», ΗΠΑ) του Τομ Φορντ
Στο Λος Αντζελες του 1962, ένας ομοφυλόφιλος βρετανός καθηγητής προσπαθεί να ξεπεράσει τον χαμό του συντρόφου του. Φιλμ υπέροχο σε όψη και σκέψη, έδωσε στον Κόλιν Φερθ την ευκαιρία να υποδυθεί τον καλύτερο ρόλο της καριέρας του για τον οποίο για πρώτη φορά διεκδίκησε το Οσκαρ (που εν τέλει δεν πήρε, κάτι που μάλλον θα γίνει για την τελευταία ταινία του «Ο λόγος του βασιλιαά»). Επίσης, ένα αξιοζήλευτο ντεμπούτο στην σκηνοθεσία μυθοπλασίας του σχεδιαστή μόδας Τομ Φορντ, την επόμενη ταινία του οποίου περιμένω πως και πώς να δω. Ντεμπούτα όπως το «Ενας άντρας μόνος» δεν συναντάμε κάθε μέρα.?
ΤΟP 10 ΤΩΝ ΑΠΟΓΟΗΤΕΥΣΕΩΝ
«The social network» (ΗΠΑ) του Ντέιβιντ Φίντσερ
Η υπερεπιτυχημένη υπηρεσία κοινωνικής δικτύωσης Facebook είναι η αφορμή και όχι το ίδιο το θέμα της υπερτιμημένης ταινίας του Ντέιβιντ Φίντσερ της οποίας ουσιαστική υπόθεση είναι η πρωτιά, ο Νο 1 κανόνας του καπιταλιστικού συστήματος. Ο ιδρυτής του Facebook Μαρκ Ζούκερμπεργκ (Τζέσι Αϊζενμπεργκ) είναι ένας μοναχικός δισεκατομμυριούχος που έρχεται αντιμέτωπος με όλους όσοι υποστηρίζουν ότι τους «πούλησε» για να φανεί μόνον εκείνος. Ο Φίντσερ γύρισε μια χαμηλοφωτισμένη ταινία, εσωτερικών κυρίως χώρων, δίνοντας εξαντλητική έμφαση στους διαλόγους που αναφέρονται στο παρασκήνιο της όλης υπόθεσης. Στο μεγαλύτερο μέρος της ταινίας τα γεγονότα και οι καταστάσεις σε βομβαρδίζουν τόσο ανελέητα ώστε «χάνεις την μπάλα» και ναι, βαριέσαι από την ακατάπαυστη φλυαρία.
«Δίψα» («Thirst», Νότια Κορέα) του Παρκ Τσαν Γουκ
Αλαλούμ «βαμπιροϊστορία» σύμφωνα με την οποία ένας κορεάτης καθολικός ιερέας προσβάλλεται από έναν ιό και επανακάμπτει όταν του γίνεται μετάγγιση αίματος από άγνωστο παραλήπτη. Αφετηρία για ένα ανομολόγητο (και ανόητα διεστραμμένο) λουτρό αίματος και σεξ που με έκανε να νιώσω πολύ άσχημα για το γεγονός ότι προέρχεται από τον άνθρωπο που έκανε το «Old boy».
«Οι γονείς της συμφοράς» («Little Fockers», ΗΠΑ) του Πολ Βάις
Μετά τον «Γαμπρό της συμφοράς» και τα «Πεθερικά της συμφοράς», ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο εξακολουθεί να συμπεριφέρεται άκαρδα στον γαμπρό του (Μπεν Στίλερ) αλλά το χιούμορ της τρίτης ταινίας δείχνει πια σημάδια κόπωσης. Νιώθεις ότι ο Ντε Νίρο ξεμωράθηκε και ο Στίλερ παρασοβάρεψε. Κάποια στιγμή τα πράγματα κλείνουν τον κύκλο τους και ο κύκλος των «Fockers» έχει κλείσει προ πολλού.
«Ο Πέρσι Τζάκσον και οι Ολύμπιοι: Η κλοπή της αστραπής» («Percy Jackson and the Olympians», ΗΠΑ) του Κρις Κολόμπους.
H Αρχαία Ελλάδα ξαναζωντανεύει στη μεγάλη οθόνη, αυτή την φορά μέσω του μπεστ σέλερ «Ο Πέρσι Τζάκσον και η κλοπή της Αστραπής» του Ρικ Ραϊόρνταν, στο οποίο η ελληνική μυθολογία ενσωματώνεται στην σύγχρονη αμερικανική κουλτούρα προκειμένου να γίνει χωνευτή στο νεανικό κοινό του My space και του Twitter. Ως ιδέα καθόλου κακή αλλά το αποτέλεσμα είναι πιο κιτς από τις ιταλικές χλαμύδες του ’60.
«Επικηρύσσοντας την πρώην» («The bounty hunter», ΗΠΑ) του Αντι Τέναντ
Η Tζένιφερ Ανιστον εμπλούτισε την καριέρα της με έναν ακόμη …ανύπαρκτο ρόλο, εκείνον της ρεπόρτερ που βρίσκεται στα μαχαίρια με τον κυνηγό επικηρυγμένων, πρώην άντρα της (Τζέραρντ Μπάτλερ). Αποφασισμένη να ακολουθήσει τα χνάρια ενός καυτού ρεπορτάζ, η ρεπόρτερ δεν θα παραστεί σε μια δίκη όπου είναι κατηγορούμενη με αποτέλεσμα ο άντρας της να την βάλει στο στόχαστρό του. Το τι θα ακολουθήσει δεν λέγεται_ πάντα μέσα στο πλαίσιο των υπερβολών που είναι το χαρακτηριστικό των ταινιών αυτού του τύπου. ?
«Ο διαχειριστής» (Ελλάδα) του Περικλή Χούρσογλου
Παίζοντας έναν συμφεροντολόγο γερο- υδραυλικό, ο Κώστας Βουτσάς είναι το μόνο στοιχείο που σώζεται από αυτήν την μίζερη, άχαρη, κακοφωτισμένη και εν τέλει κουραστική ταινία μέσω της οποίας ο Περικλής Χούρσογλου σχολιάζει την ασυνενοησία των κατοίκων μιας πολυκατοικίας με κεντρικό ήρωα τον ίδιο στον ρόλο του διαχειριστή με τα πολλά προβλήματα σε όλους τους τομείς.
«Guilt» (Ελλάδα/ Κύπρος) του Βασίλη Μαζωμένου
Στα χέρια του Βασίλη Μαζωμένου η τραγωδία της Κύπρου μετατράπηκε σε αλληγορία που τείνει προς την σαχαλαμάρα. Η ακατάπαυστη μπουρδολογία της σπάζει όχι μόνο νεύρα αλλά και κόκαλλα, ενώ η Εβελινα Παπούλια θα μπορούσε κάλλιστα να διεκδικήσει το Χρυσό Βατόμουρο. Δύσκολο το σπορ του κινηματογράφου. Αμα δεν το’ χεις βρε παιδί μου, δεν το’ χεις. Πάει τέλειωσε. ?
«Agora» (Ισπανία/ Μάλτα) του Αλεχάντρο Αμενάμπαρ
Θέμα της ταινίας ο τυφλός φανατισμός των χριστιανών, διάχυτος στους δρόμους της Αλεξάνδρειας του 4ου μ.Χ. αιώνα, όπου η Υπατία (Ρέιτσελ Βάιζ) μάχεται να σώσει τη συγκεντρωμένη σοφία του αρχαίου κόσμου. Οι χριστιανοί παρουσιάζονται ως τέρατα που κατασπαράσσουν κάθε τι που έχει σχέση με τη διανόηση, τη φιλοσοφία και τον ουμανισμό. Ο Αμενάμπαρ χειρίζεται με θάρρος ένα θέμα ταμπού αλλά προσηλώνεται υπερβολικά στις σκηνές βίας και σου δίνει την αίσθηση ότι σπατάλησε πακτωλούς χρημάτων χωρίς ουσιαστικό λόγο πέραν της λαγνείας του αίματος στην οθόνη. ?
«Kick ass» (ΗΠΑ) του Μάθιου Βον
O ξένος τίτλος αναφέρεται στον πιο ασυνήθιστο ήρωα κόμιξ με υπερήρωες. Ο Ντέιβ Λιζέφσκι (Ααρον Τζόνσον) που γεννήθηκε από την πένα του Μαρκ Μίλαρ, είναι ο περίγελος του σχολείου του και θέλει να ξεφύγει από την διαρκή ταλαιπωρία. Αυτοκρίζεται υπερήρωας, καταλήγει στο νοσοκομείο και όταν ωριμάζει γίνεται διάσημος. Ο χαβαλές όμως καταλήγει σε ύμνο της αυτοδικίας και μάλιστα με ισχυρότερο χαρακτήρα ένα ανήλικο κοριτσάκι (Κλόι Γκρέις Μόρτεζ). ?
«Σκοτεινή καρδιά» («Heartless»,
Aγγλία) του Φίλιπ Ρίντλεϊ
Eμετικό μείγμα κανιβαλισμού, δαιμονολογίας, ασυναρτησίας και κυρίως ανοησίας με κεντρικό ήρωα έναν τύπο (Τζιμ Στέρτζες) που σε μια ακόμη παραλλαγή του Φάουστ πουλά την ψυχή του στο διάβολο και μπλέκει σε φασαρίες. Τι μπορείς να περιμένεις από μια ταινία της οποίας το χάιλαιτ είναι η σκηνή όπου βλέπουμε τον κεντρικό ήρωα τρέχει για να τοποθετήσει εγκαίρως στην εκκλησία την παλλόμενη καρδιά που έχει μόλις ξεριζώσει; Ακόμα χειρότερα η ταινία φέρει την υπογραφή του Φίλιπ Ρίντλεϊ, ενός σκηνοθέτη που μας είχε εντυπωσιάσει με την αισθητική του στις αρχές της δεκαετίας του ’60 με το εξαίρετο «Διάφανο δέρμα». Τι κρίμα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗΣ
