Χαοτική κατάσταση επικρατεί στην πιστωτική αγορά της Ευρώπης

Από τον Νιλ Aνμακ
Η χαοτική κατάσταση που επικρατεί στην πιστωτική αγορά της Ευρώπης δεν μπορεί να συνεχιστεί. Η κρίση στην ευρωζώνη έχει φέρει τα πάνω κάτω στις αγορές, με αποτέλεσμα σήμερα πολλές επιχειρήσεις να θεωρούνται πιο ασφαλείς από τις αντίστοιχες κυβερνήσεις. Παρότι υπάρχουν αρκετές επιχειρήσεις που αντέχουν τη δημοσιονομική κρίση, το 2011 επιφυλάσσει μεγαλύτερες δυσκολίες για τις επιχειρήσεις.
Ακόμη και πριν τη τρέχουσα κρίση, κάποιες εταιρείες απολάμβαναν μικρότερα spreads από τις ίδιες τους τις κυβερνήσεις. Σήμερα, όμως, το φαινόμενο έχει γενικευτεί. Στα τέλη Δεκεμβρίου, το 40% των επιχειρήσεων επενδυτικού βαθμού που συνθέτουν τον δείκτη Markit iTraxx Europe κατέβαλαν μικρότερο πριμ CDS σε σύγκριση με την αντίστοιχη κυβέρνηση, σύμφωνα με τα στοιχεία της Markit.
Η απόκλιση αυτή είναι ιδιαίτερα αισθητή στην περιφέρεια της ευρωζώνης. Για παράδειγμα, το CDS του ΟΤΕ, της μεγαλύτερης εταιρείας τηλεπικοινωνιών της Ελλάδας, είναι κατά έξι περίπου ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερο από το CDS της ελληνικής κυβέρνησης. Αντίστοιχα, οι εταιρείες κοινής ωφέλειας EDP και Iberdrola της Πορτογαλίας και της Ισπανίας, θεωρείται ότι εμπεριέχουν χαμηλότερο κίνδυνο από τις κυβερνήσεις.
Δεν υπάρχει κάποιος αυτονόητος λόγος που να εξηγεί γιατί οι επιχειρήσεις θεωρούνται πιο αξιόπιστες από τη χώρα στην οποία εδρεύουν. Αυτό ισχύει κυρίως για τις πολυεθνικές επιχειρήσεις με γεωγραφική διασπορά. Από τη διόγκωση του δημόσιου χρέους το 2008, οι οικονομικοί διευθυντές των εταιρειών έχουν προχωρήσει σε εξοικονόμηση ρευστών διαθεσίμων και σε περικοπές κόστους. Στα τέλη το τέλος του 2010, το ποσοστό των εταιρειών με σταθερή προοπτική από τη Moody's είχε ανέλθει στα ανώτερα επίπεδα διετίας, ενώ οι πτωχεύσεις βρίσκονταν στο χαμηλότερο επίπεδο.
Στη διάρκεια της συναλλαγματικής κρίσης στη Βραζιλία το 2002, ακόμη και τα ομόλογα ορισμένων τραπεζών τα οποία παραδοσιακά είναι πιο στενά συνδεδεμένα με την πιστοληπτική ικανότητα της κυβέρνησης- επέδειξαν μεγαλύτερη ανθεκτικότητα από τα κρατικά ομόλογα, σύμφωνα με τα αποτελέσματα έρευνας της Citigroup.
Το 2011, ωστόσο, αναμένεται να είναι δύσκολο για τις εταιρείες που εδρεύουν στην περιφέρεια της Ευρώπης. Τα μέτρα λιτότητας θα συρρικνώσουν τα κέρδη τους και οι κυβερνήσεις ενδεχομένως να προχωρήσουν σε επαναδιαπραγμάτευση των συμβάσεων ή να επιβάλλουν έκτακτους φόρους ιδίως στις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας ή τους κατασκευαστικούς ομίλους.
Επιδείνωση μπορεί, επίσης, να επέλθει και στις συνθήκες χρηματοδότησης. Το βάθος της ζήτησης για ομόλογα εταιρειών που εδρεύουν στις αδύναμες οικονομίες της Ευρώπης είναι αβέβαιο και ίσως οι εκδότες εταιρικών τίτλων να αντιμετωπίσουν έντονο ανταγωνισμό από τις κυβερνήσεις στην άντληση κεφαλαίων. Συρρίκνωση παρατηρείται και στους ισολογισμούς των τραπεζών, ιδίως οι τράπεζες της περιφέρειας που εξαρτώνται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για εξασφάλιση ρευστότητας.
Η ιστορία δεν δικαιώνει τις εταιρείες. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Moody's, το 71% όλων των πτωχεύσεων εταιρειών στις αναδυόμενες αγορές τα έτη 1995-2008 πραγματοποιήθηκαν στη διάρκεια κάποιας δημοσιονομικής κρίσης. Ίσως για τις εταιρείες στην περιφέρεια της Ευρώπης, η κρίση να έχει μόλις αρχίσει.